Bebeğin Gelişimi
Hamilelik yolculuğunun bu ilk 3 aylık dönemi; bir bebek beklediğinizi öğrendiğiniz, bebeğin tüm organ kemik ve kas yapılarının oluştuğu dönemdir.
Hayatına bir hücreler topluluğu olarak başlayan bebek, bu dönemin yaklaşık üçte ikilik bölümünde embriyo olarak adlandırılır. Embriyonun Yunanca karşılığı “yenidoğan”dır. Bebek 8-10 hafta arasında fetüs’e (cenin) dönüşür ve 10. haftada artık tam bir fetüs olmuştur. Fetüs ise “genç birey” anlamına gelir. 10. haftadan doğana kadar bebek fetüs olarak adlandırılır. Fetüsün bu uzun gelişim sürecinde organların oluşumu tamamlanır, kas ve kemik yapıları güçlenir, boy ve kilo artışı meydana gelir.
Bebeğin Oluşumu
Bebeğin oluşumu, kadının yumurtlama döneminde gerçekleşir. Normal şartlarda bir kadında yumurtlama süresi ortalama 6 gündür. Yumurtanın döllenme olasılığı son regl tarihinden başlayarak ortalama 14-3 ila 14+3. günlerde gerçekleşir. Bu süreçte yumurtalar döllenmek üzere tam anlamıyla olgunlaşmıştır. Yumurtlama süreci boyunca veya bu sürece çok yakın günlerde cinsel ilişkiye giren kadının üreme hücresi olan yumurta içerisine erkek üreme hücresi olan spermin yerleşmesi ile döllenme gerçekleşir.
İkiz ve üçüz hamilelikler ise aynı ve ayrı yumurta ikizleri/üçüzleri şeklinde oluşur. Bir yumurtanın bir sperm ile döllenmesi sonucu iki veya üç zigota bölünmesi ile aynı yumurta ikizleri/üçüzleri oluşur. Birden fazla yumurtanın serbest bırakılarak ayrı döllenmesi ile de ayrı/çift yumurta ikizleri/üçüzleri oluşur.
Yumurta ve spermin döllenmesi sonucu zigot adı verilen bir hücre oluşur. Bu yeni hücre bölünmeye devam ederek blastomer adı verilen bir hücre kümesi haline gelir. Ve 3 güne yakın bir sürede rahme doğru ilerleyerek rahim iç duvarına yerleşir. Bebeğin tüm vücudunu tamamlayacak üç katman halinde olan bu hücre, 4-5. haftalar arasında embriyo haline gelmeye başlar. Embriyo oluştuğunda bebeğinizin organlarının temeli de oluşmuştur. Bebek, beyinden kuyruğa dek uzanan bir tüp görüntüsünü almıştır.
Embriyo, amniyon kesesi adı verilen sıvı dolu bir baloncuğun içinde gelişimini sürdürür ve hamilelik boyunca bu kesenin içinde büyür. Birkaç hafta boyunca bebek sadece membran kaplı olan ve yolk kesesi adı verilen bir yapı tarafından beslenir. Bu ayın başından itibaren tamamen oluşana kadar plasenta kan hücreleri üretmeye devam eder. Yolk kesesi bebeğe kan hücreleri sağlamaya devam ederken diğer yandan plasenta ve göbek bağı bebeğin annesine, dolayısıyla yaşama tutunması için görevini yerine getirmeye başlayacaktır. Yolk kesesi (yumurta kesesi), 3. ayın sonunda tamamen kaybolur. Bu kesenin görevini artık kemik iliği, dalak ve karaciğer üstlenecektir.
Kalbi her geçen gün güçlenir. Bu dönemin sonunda dakikada 160-180 atım yapar.
Gebeliğin ilk üç ayında bebeğinizde kol, bacak ve parmak gibi uzuvları oluşur ve gelişmeye devam eder. Uçlarında dokunma yerleri gelişmiş olan minik parmakları oluşur ve uzar. 2. ayda perde yapısıyla birbirine yapışık olan parmaklar, ilk trimester sonunda ayrışmaya başlar.
Bu dönemin sonunda bebeğin omuz ve dirsek yapıları oluşmaya devam eder. Kıkırdak yapıları giderek kemikleşmeye başlamıştır. Kemik gelişimi, eklemlerin gelişimini destekler. Bebeğin kafatası daha ideal şekillenmiştir. Boynu giderek daha da belli olmaya başlamıştır. Sırtı daha da düzleşmiştir.
Yüz özellikleri daha da belirginleşmiştir. Alın bölgesi geniştir. Kulakları büyüdükçe normal şeklini almaya başlar. İç kulak ve orta kulak tamamen oluşmuştur. 1. trimester sonunda gözleri, yüzün ön kısmına daha da yaklaşmıştır. Gözleri renklenmiştir.
İlk 3 aylık dönemin sonunda bebekte sindirim sistemi gayet güzel çalışır. Bebek, amniyon sıvısını yutar ve bu sıvıyı böbrek ve bağırsaklardan süzerek idrar olarak tekrar amniyon sıvısına bırakır. Göbek kordonu ile anneden bebeğin vücuduna aktarılan kan pompalama sistemi sayesinde hem bebeğe oksijen ve besin gider hem de aynı zamanda bebeğin atıkları da bedeninden atılmış olur.
Ultrason Görüntüsü
Cilt katmanı ve kemikleri her geçen hafta daha da kalınlaşacağı için birinci trimester sonunda bebeğiniz minik bir insan formlarında görünür.
Bu dönemin ortasında bebeğinizin başı bedeni ile aynı büyüklükteydi. Artık bu dönemin sonunda bebeğinizin başı büyümüş olacak ve başının bedenine oranla üçte 1 boyutuna geldiğini görebilirsiniz.
Bebeğinizin tekmeler attığını, kollarını ve parmaklarını hareket ettirdiğini görebilirsiniz.
Eli yüzüne değerse bebek refleks hareketler yapabilir. 1. trimester sonunda ultrasonda bebeğinizin başparmağını ağzına soktuğunu ve hatta gülümsediğini görmeniz mümkün.
Bazı doktorlar bu dönemin sonunda bebeğin cinsiyetini söyleyebilir. Bazen de bebek pozisyon olarak bu tahmine izin vermez.
Anne Vücudundaki Değişiklikler
Gebelikte ilk 3 ay sonunda rahminizin boyu irice bir greyfurt büyüklüğüne gelir.
İlk 3 aylık dönemde hamilelik belirtileri şunlardır:
– Yorgunluk hissi,
– Aşırı uyku isteği,
– Sık idrar yapma isteği,
– Gece uykularının bölünmesi,
– Mide bulantısı mide yanması ve sindirim güçlüğü,
– Meme bölgesinde şişkinlik, sızı ve hassasiyet,
– Bel bölgesinde kalınlaşma,
– Baş ağrıları,
– Kabızlık,
– Ciltte kuruluk, kaşıntı ve sivilcelenme,
– Kasık ağrıları,
– Diş eti kanamaları,
– Ciltte koyu lekelenmeler,
– Cinsel istek veya isteksizlik.
İkili Test
Birinci trimester tarama testi, hamileliğin rutin testlerinden olan İkili Testtir (11-14. haftalar arasında yapılan test). Bu test ile ultrasonda ense kalınlığına bakılarak, bebek down sendromu açısından değerlendirilir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
Diş eti kanamalarınız olabilir. Dişlerinizi düzenli fırçalamak sizi rahatlatır.
İlk trimester sonunda memeleriniz yeterince büyüyeceği için kendinize rahat sutyenler alabilirsiniz. Balensiz emzirme sutyenlerinden tercih ederseniz, bunları doğum sonrasında da kullanmaya devam edebilirsiniz.
Mide Bulantısı ve Kusma
– Yağlı yiyecekler tüketmeyin.
– Sık sık ve az yiyin.
– Yataktan kalkmadan önce az tuzlu bir kraker atıştırın.
– Nane çayı tüketin.
Eğer sık sık şiddetli kusmanız olursa hastanede serum almanız ve böylece kaybedilen su ve minerallerin yerine konması gerekir. Eğer mide bulantınız ve kusmalarınız şiddetli devam ederse, doktorunuz bulantı önleyici bir ilaç önerecektir.
Beslenme
Her gün dengeli olarak protein ve kalsiyum içerikli yiyeceklerden bolca yiyin. Bol su için. Krampları önlemek adına muz gibi magnezyum içerikli gıdalar tüketin.
Bu dönemin sonunda demir ihtiyacı ortaya çıkacağı için demir takviyesine başlamalısınız. Demir ilacının kabızlık yapma ihtimaline karşı bol sebze ve salata yemeyi ihmal etmeyin.
Aşırı yememeye gayret edin. Günde fazladan 300 kalori yeterlidir. İkiz gebeliklerde bu oran günde 500-600 kalori olmalıdır.
Kabızlık Sorunu
Hamilelikte kabızlığın en önemli sebebi, büyüyen rahmin bağırsaklara baskı yaparak yavaş çalışmasına neden olmasıdır. Kabızlığı önlemek için;
– Bolca lifli gıda tüketin. Lifli gıdalar gaz ve şişkinlik yapabileceği için bir gün içinde farklı öğünlere yayarak bu yiyecekleri tüketin.
– Kuru baklagil çeşitlerinden yiyin.
– Ara öğünlerde kuru meyve çeşitlerinden tüketin.
– Bolca sıvı tüketmeye gayret edin.
– Kuru meyvelerden komposto yapıp tüketin.
Tüm bunlara rağmen kabızlık sorununuzu gideremediyseniz doktorunuza danışın.
Sosyal Medyada Canbebe!
Sosyal medyada anneler ve babalardan oluşan topluluğumuza katılın. Bebeğimizle günlük hayatımız hakkında birbirimizle tavsiyeler paylaşarak şefkatli topluluğa yakın olun.